Het zijn de grootste zoogdieren die op onze planeet voorkomen. Toch zijn enkele walvissoorten met uitsterven bedreigd. In de jaren tachtig werd er een moratorium afgekondigd op de commerciële jacht op walvissen. Maar de dieren zijn nog lang niet gered. Walvisvangst voor de wetenschap blijft nog steeds toegelaten, en daar maken landen als Japan misbruik van. Ook de aantasting van de ozonlaag en klimaatveranderingen als gevolg van het broeikaseffect bedreigen de walvissen.

Waar de naam walvis vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Sommigen denken dat het woord is afgeleid van het Noorse hval, wat fontein betekent. Wanneer walvissen boven water komen om te ademen, spuiten ze een wolk waterdamp uit hun blaasgaten, wat aan een fontein doet denken. Anderen zijn van oordeel dat walvis van hwael-vis komt. Dit betekent wielvis en verwijst naar de wielachtige manier waarop het dier zich onder water voortbeweegt.

Bultrug (foto: Bruce Irschick)

Balein- of baardwalvissen

Baleinwalvissen danken hun naam aan de dunne platen van hoornachtig materiaal (baleinen) die in twee rijen of baarden in de bovenkaak hangen. Die platen bestaan uit fijne borstelharen en vormen een zeef, waarmee plankton, krill en andere kleine zeedieren uit het water gefilterd worden. In de zomer stoppen de baleinwalvissen zich vol met krill. Tijdens de zuidpoolwinter, wanneer de krillkreeftjes verdwenen zijn, verblijven ze in tropische of subtropische wateren. Daar worden ook hun jongen ter wereld gebracht. Om te overleven teren ze op de voedselreserves die ze in de zomer hebben opgebouwd. Die reserves zitten opgeslagen in speklagen en weefsels.

De laag-frequente geluiden die vinvissen maken wanneer ze communiceren met soortgenoten die zich op grote afstand bevinden, kunnen tot 188 decibel hard zijn. Het behoort tot de hardste geluiden die door een levend wezen gemaakt worden.

Blauwe vinvis | Bultrug | Dwergvinvis | Dwergwalvis
Gewone vinvis | Noordse vinvis | Zuidkaper

Tandwalvissen

Hebben andere zoogdieren twee neusgaten, tandwalvissen hebben er maar één (een spuitgat heet dit bij walvissen). Wel bezitten ze twee neusbuizen. Zoals hun naam al doet vermoeden, hebben ze ook tanden. Tandwalvissen zijn echte roofdieren die niet tevreden zijn met ordinaire krill zoals de baleinwalvissen. Neen, geef hen maar vis en inktvis. De orka lust ook af en toe een sappig zeehondje.

Orka | Potvis | Zandloperdolfijn
Zuidelijke butskop | Zuidelijke zwarte dolfijn